Zoek

Duurzame renovatie

Duurzaamheid als principe, de wens om het huis zo veel mogelijk off-grid te krijgen en comfortverhoging. Dat waren de redenen die Peter, eigenaar van een grote stadswoning uit 1892, voor aardwarmte deden besluiten.

De hoge stadswoning van Peter was aan het verzakken. Op de bovenverdieping kan hij de scheuren nog aanwijzen die hij zag ontstaan. Peter, in het dagelijks leven financieel adviseur ad-interim: ‘Financieel gezien had ik de woning gewoon moeten laten verbrokkelen en een ander huis moeten kopen. Eigenlijk was ik er al over aan het denken om een nieuwe woning te laten bouwen, één die helemaal los van gas- en elektriciteitsleidingen zou zijn. Duurzaamheid en het milieu houden me al langer bezig en het gas gaat duurder worden, dat weet ik zeker. Iemand moet de schade voor de Groningers toch gaan betalen? Dat zal de gasconsument zijn.’

Isolatie

Maar nu verzakte Peter zijn eigen woning dus, die met houten palen gefundeerd stond in de Zaanse grond, en kon hij het niet over zijn hart verkrijgen om daar niets aan te doen. ‘Je staat dan tóch voor een grote uitgave, ik vroeg me af of ik dan niet meteen maatregelen kon nemen om het comfort te verhogen en de energierekening naar beneden te brengen.’

Wat betreft de isolatiemogelijkheden was dat wel duidelijk. Het huis kreeg beneden driedubbel glas, de buitenmuren werden aan de binnenkant van hoogwaardige isolatiemateriaal voorzien en zelfs liet verbiest de plafonds schilderen met een isolerende muurverf.

Aardwarmte in de fundering

Maar de installatie was een ander punt. ‘Ik kende de bewoner al, omdat ik ooit eens een zonneboiler voor hem had geïnstalleerd,’ vertelt Pieter Al, directeur van installatiebedrijf P.H. Al in Zaandam. ‘Het lag dan ook voor de hand dat hij mij benaderde met de vraag of er niet iets met aardwarmte te doen was, als er tóch nieuwe funderingen moesten komen.’ Peter: ‘Ik had ergens gelezen dat zoiets bestond, ja.’ Al: ‘Nu ben ik, heel eerlijk gezegd, al sinds jaar en dag een loodgietersbedrijf: ketels installeren, leidingen aansluiten en repareren, dat is ons vak. Maar aardwarmte… ik vond de vraag zodanig interessant dat ik me er graag in wilde verdiepen. Het in de funderingspalen aanleggen van lussen om de aardwarmte op te vangen was nog de minst moeilijke vraag. Die techniek bestaat en er zijn BRL-gecertificeerde bedrijven die dat mogen aanleggen. En in het geval van dit gebeid blijkt het ook te mogen. Daar moet je mee uitkijken. Als het niet mag en je doet het zonder certificaat, bega je een milieudelict.’

Zonnepanelen

Maar de rest van installatie was voor Al ook een uitdaging. ‘Je gaat je oriënteren op warmtepompen en zo kwamen we al snel bij Vaillant uit. Hun sales engineer, Mark van de Ree, is hier in het huis wezen kijken en heeft een heel goede klus gedaan in het ons uitleggen hoe de installatie in elkaar gezet zou moeten worden om overal vloerverwarming te krijgen en overal heet water.

Peter: ‘Ja, want dat is een wens van mij: uiteindelijk dit hele huis gasloos krijgen. Ik heb al de maximale hoeveelheid zonnepanelen laten aanleggen. Op de bovenverdieping heb ik nog steeds die zonneboiler en stook ik voor tapwater nog een beetje bij met een HR keteltje. Maar op den duur wil ik van die HR ketel af en dus ook mijn tapwater van de warmtepomp krijgen.’

Buffervat

Al: dat betekent de installatie van een buffervat waarin de warmtepomp water op zo’n 60 graden temperatuur pompt. Daarin zit een elektrisch element dat met enige regelmaat de temperatuur nog tot boven de 70 graden verhit, om zeker te zijn dat er geen salmonellaproblemen zijn.’

Verder bestaat de installatie uit de eigenlijke warmtepomp, een flexoTHERM van Vaillant, de warmtewisselaar die zorgt voor de warmte- of koudeafgifte van het koudemiddel aan het verwarmingswater, pompgroepen die het water naar de vloerverwarming en de tapwatervoorzieningen overbrengen en, uiteraard, de elektronische besturing, van afstand via het internet te bedienen door de installateur. In de woonkamer hangt de thermostaat die de bewoner kan bedienen, al gaat hij ook nog een app installeren waarmee hij het met zijn smartphone kan doen.

‘Toen het complete pakket wel duidelijk was begint eigenlijk pas het echte werk,’ vertelt Al. ‘Nu is het zo dat een aardwarmtepomp alleen door een BRL gecertificeerd installatiebedrijf aangesloten mag worden. Aan zo’n bedrijf, NRG Format van Stephan Krimpenfort in Nieuwkoop kon Vaillant me wel helpen. Ik heb daar heel erg veel aan gehad. Dat bedrijf heeft zoveel kennis over deze materie. Ze hebben de warmteberekeningen voor me gedaan, de installatietekeningen en ze hebben met onze monteurs meegekeken. Uiteindelijk hebben ze de installatie ook in werking gezet.’

Weinig weerstand

De basis voor een goed functionerend systeem, heeft Al inmiddels geleerd, is dat het warme water zo min mogelijk gehinderd moet worden en zo goed mogelijk moet doorstromen. ‘Elke weerstand die het water moet overwinnen kost weer energie van de pompgroepen. En dat wil je niet. Zo min mogelijk energie verbruiken is immers het doel.’ Het betekent bijvoorbeeld een stuk bredere buis en ook meer groepen voor de vloerverwarming. ‘Normaal zouden dat er zo’n vier groepen zijn, nu zijn het er wel negen,’ vertelt Al. En de buizen hebben een diameter van 20 mm, normaal is 12 of 13, dus een flink verschil.’

De bewoner is tevreden met de installatie. ‘Ik heb verschillende subsidies op deze renovatie gekregen. Van de provincie Noord-Holland, van de Gemeente Zaanstreek en ook nog de ISDE-subsidie van de Rijksoverheid. En ik heb het deels gefinancierd met een lening via www.investeerslim.nl, een initiatief van een aantal banken en de overheid speciaal voor dit soort renovaties. Daar zit een maximum aan, en op het totaalbedrag is het niet veel, maar alle beetjes helpen zeker. Ik ben nu plannen aan het maken, ook financieel, om de bovenverdiepingen in één keer goed aan te pakken. Want dat off-grid-idee vind ik toch wel geweldig. Ondertussen kan ik al wel zeggen dat het huis een stuk comfortabeler geworden is. Niet meer tochtig, niet meer koud. In de warme dagen dient de warmtepomp ook als een koeling. Dat is erg prettig.

Zaans Groener

Al: ‘Ik ben door deze renovatie zeker op het spoor van de warmtepompen gezet. Samen met de bewoner en nog een paar bedrijven zijn we Zaans Groener begonnen, om isolatie en duurzame installaties te promoten en aan te leggen. De techniek er achter is razend interessant en voor mij als installateur is het leuk om er dingen bij te leren. Zeker als je weet dat je door Vaillant goed begeleid wordt.’

Bekijk het volledige interview

Installateur Al installeerde tijdens dit project zijn eerste warmtepomp. In het filmpje vertelt hij over zijn eerste ervaringen: