Berichtgeving over milieuprestaties warmtepompen
Publicatiedatum: 22 februari 2023. Door Vaillant Group Netherlands B.V.
Op 20 februari 2023 verscheen eerste berichtgeving in de media waarin wordt geschetst dat de milieukosten van warmtepompen jarenlang te laag zouden zijn ingeschat. Deze conclusie volgt uit een recente actualisatie van milieudata van installaties die is uitgevoerd door de Stichting Nationale Milieudatabase (NMD). De aanleiding voor deze actualisatie is een categorie 1 productkaart (‘materialenpaspoort’) die Vaillant in de NMD liet opnemen voor haar aroTHERM split lucht-water warmtepomp.
Het opstellen van een categorie 1 productkaart is één van de initiatieven die passen binnen het internationale duurzaamheidsprogramma van Vaillant onder de naam SEEDS, wat staat voor Sustainability in Environment, Employees, Development & Solutions and Society. Een categorie 1 productkaart geeft een veel transparantere en fijnmazigere indicatie van de milieuprestatie van een warmtepomp dan een categorie 3 productkaart. Een categorie 3 productkaart baseert zich op algemene merkongebonden referentiedata, terwijl een categorie 1 productkaart altijd is gebaseerd op merkgebonden data van de fabrikant van het specifieke product.
Door als eerste fabrikant een categorie 1 productkaart beschikbaar te stellen wenst Vaillant de milieuprestaties van haar eigen producten inzichtelijk te maken. Dit kan dan worden gebruikt als startpunt om de milieubelasting van materialen in nieuwbouwwoningen (Milieu Prestatie Gebouwen, de MPG-score) verder te reduceren. Vaillant is van mening dat de reeds bewezen goede energieprestaties van een warmtepomp uiteindelijk hand in hand moeten gaan met goede milieuprestaties. Dit moet onderdeel zijn van een integraal duurzaam beleid binnen het streven van de Nederlandse overheid naar een klimaatneutrale én circulaire bouweconomie.
Het opstellen van een categorie 1 productkaart is een zeer nauwkeurig proces en dient conform een aantal internationale standaarden plaats te vinden. Vaillant werkte bij de uitvoering samen met NIBE Consultancy, het Duitse KIWA voor de levenscyclusanalyse (LCA) en ingenieursbureau LBP|SIGHT voor de onafhankelijke toetsing. Hiermee staan de kwaliteit en de integriteit van de resultaten niet ter discussie.
Uiteindelijk heeft Vaillant de productkaart aangeleverd bij de NMD om het te laten opnemen in hun database. De NMD kent vervolgens een Milieu Kosten Indicator (MKI) toe en publiceert deze in hun database. De MKI-score geeft een indicatie van de preventiekosten die gemaakt zouden moeten worden om eventuele milieuschade op te heffen. Plaatsing in de NMD is nodig om bouwers in staat te stellen om met de data te rekenen voor hun nieuwbouwprojecten in lijn met het Bouwbesluit. Vaillant levert enkel de gevalideerde data aan, trekt nadrukkelijk geen conclusies en heeft geen waardeoordeel. De NMD is uiteindelijk verantwoordelijk voor de verwerking van de milieu-informatie en het opnemen van de productkaarten in de NMD volgens de Bepalingsmethode.
Door de inzichten die zijn ontstaan vanuit de nieuwe categorie 1 productkaart van Vaillant zijn de bestaande categorie 3 productkaarten van warmtepompen opnieuw geanalyseerd door de NMD. Dit bracht onverwachte hiaten aan het licht in de oude bepalingsaannames van de NMD. Naar nu blijkt waren bepaalde aspecten niet volledig of incompleet meegenomen. Deze hiaten zijn met de categorie 1 productkaart van Vaillant nu feitelijk in beeld gebracht. Het resultaat is wel dat de MKI-score in de nieuwe situatie hoger uitvalt dan in de oude situatie. Oftewel, de berekende milieubelasting van alle warmtepompen is uiteindelijk hoger dan in eerste instantie werd aangenomen.
Ondanks de nieuwe berekende waarden blijft het voordeel van een warmtepomp met een categorie 1 productkaart overeind, namelijk een gunstigere MKI-score dan een warmtepomp met een categorie 3 productkaart. De aroTHERM split van Vaillant behoudt dus per definitie een lagere, en daarmee gunstigere bijdrage aan de MPG-score voor nieuwbouwwoningen.
Vaillant adviseert de NMD om op korte termijn met een oplossing te komen als vervanging van de nu geldende tijdelijke verrekenfactor die is bedoeld om de berekende milieubelasting tussen de oude en de nieuwe situatie te nivelleren. Er is noodzaak voor een structurele oplossing met evaluatie van de Bepalingsmethode en onderliggende aannames. Dit vraagt om afstemming tussen de NMD, betrokken ministeries en branchevertegenwoordigers.
Wij roepen alle betrokken partijen op om zorg te dragen voor heldere en eenduidige communicatie zodat verkeerde interpretaties en eenzijdige beeldvorming wordt voorkomen. Onduidelijkheid mag niet leiden tot een vertraagde toepassing van warmtepompen om onze woningen in Nederland duurzaam te verwarmen. Warmtepompen dragen namelijk positief bij aan de duurzame energieprestatie en de vermindering van de CO2-bijdrage van woningen. Bij Vaillant vormen warmtepompen een speerpunt binnen de productstrategie.
In veel Europese landen is het overigens reeds verplicht om categorie 1 productkaarten te registreren. In Nederland geldt deze verplichting nog niet, maar stimuleert de overheid fabrikanten en leveranciers van technische installaties om categorie 1 productkaarten te laten opstellen en te laten opnemen in de NMD. Alleen dan ontstaat er een gelijk speelveld waarin de milieuprestaties op een transparante wijze inzichtelijk worden gemaakt en met elkaar vergeleken kunnen worden. Vaillant zal in de toekomst meer warmtepompen laten voorzien van een categorie 1 productkaart en daarmee een leidende positie blijven innemen.